Những năm gần đây, tình trạng lao động Việt Nam làm việc tại Hàn Quốc hết hạn hợp đồng lao động không về nước, ở lại cư trú bất hợp pháp đã ảnh hưởng xấu đến uy tín của người lao động Việt Nam và quốc gia, từ đó đã dẫn đến việc Chính phủ Hàn Quốc hạn chế tiếp nhận lao động Việt Nam sang làm việc. Dưới sự quan tâm chỉ đạo của Chính phủ, Bộ lao động - TB&XH đã phối hợp với nhiều bộ ngành có liên quan, các địa phương đã chỉ đạo đồng bộ, quyết liệt nhằm có nhiều biện pháp như: ký quỹ, tuyên truyền vận động, hỗ trợ tái hòa nhập, xử phạt hành chính… nhằm giảm thiểu tỷ lệ người việt nam cư trú bất hợp pháp. Những chính sách này đã tác động tích cực về tỷ lệ người lao động Việt Nam hết hạn hợp đồng đã giảm qua các năm. Từ 47% năm 2013 giảm xuống 35% năm 2015; số lao động cư trú bất hợp pháptừ 18.000 người năm 2013 xuống còn 15.000 người vào cuối năm 2015.
Nguồn www.molisa.gov.vn
Từ kết quả đó, hai bên thống nhất thực hiện chính sách ân hạn đối với người lao động bất hợp pháp tự nguyện về nước như sau:
1. Hàn Quốc thực hiện chính sách ân hạn đối với người lao động cư trú bất hợp pháp tự nguyện về nước trong thời gian từ ngày 01/4/2016 đến hết ngày 30/9/2016. Các quyền lợi mà người lao động bất hợp pháp tự nguyện về nước trong thời hạn nêu trên được hưởng như sau:
- Không bị cơ quan chức năng Hàn Quốc giam giữ và phạt tiền.
- Được miễn cấm nhập cảnh trở lại Hàn Quốc nếu được cơ quan đại diện ngoại giao của Hàn Quốc cấp thực thị nhập cảnh Hàn Quốc.
2. Theo quy định tại Bản ghi nhớ ngày 17/5/2016, người lao động cư trú bất hợp pháp tự nguyện về nước trong thời gian từ ngày 01/4/2016 đến hết ngày 30/9/2016 sẽ không bị xử phạt hành chính theo quy định tại Điều 35 của Nghị định 95/2013/NĐ-CP, ngày 28/3/2013 của Chính phủ về xử phạt hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội và đưa người Việt Nam đi làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng. Đồng thời được dự tuyển đi làm việc tại Hàn Quốc nếu có nguyện vọng.
* Tại Hàn Quốc: Người lao động bất hợp pháp tự nguyện về nước cần mang theo hộ chiếu hoặc Giấy thông hành còn hiệu lực và vé máy bay tới Văn phòng quản lý xuất nhập cảnh tại sân bay quốc tế Hàn Qốc vào ngày muốn xuất cảnh để đăng ký làm thủ tục tự nguyện về nước.
Lưu ý: Người lao động Việt Nam có thể liên hệ với Văn phòng Quản lý lao động EPS hoặc Ban Quản lý lao động Việt Nam tại Hàn Quốc theo số điện thoại: 023641043/45 để được hướng dẫn chi tiết thủ tục khai báo.
* Tại Việt Nam: Sau khi về nước, người lao động khai báo với cơ quan chức năng:
- Đối với lao động đã có Quyết định xử phạt vi phạm hành chính: Khai báo tự nguyện về nước tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi đăng ký hộ khẩu thường trú, nộp kèm theo 01 bản phô tô Hộ chiếu hoặc Giấy thông hành (trang có ảnh, trang có đóng dấu ngày về nước của cơ quan Xuất nhập cảnh tại sân bay Hàn Quốc và Việt Nam).
- Đối với lao động chưa bị xử phạt vi phạm hành chính: Gửi 01 bản phô tô Hộ chiếu hoặc Giấy thông hành (trang có ảnh và trang có đóng dấu ngày về nước của cơ quan Xuất nhập cảnh tại sân bay Hàn Quốc và Việt Nam) về Trung tâm Lao động ngoài nước theo địa chỉ: Số 01, đường Trịnh Hoài Đức, quận Đống Đa, Hà Nội, điện thoại: 04. 3734 6751.
3. Tiếp nhận khai báo, tổng hợp báo cáo: Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi người lao động có hộ khẩu thường trú tiếp nhận khai báo của người lao động bất hợp pháp đã có Quyết định xử phạt vi phạm hành chính tự nguyện về nước như sau:
+ Thu và lưu giữ 01 bản phô tô Hộ chiếu hoặc Giấy thông hành (trang có ảnh và trang có dấu ngày về nước của cơ quan Xuất nhập cảnh tại sân bay Hàn Quốc và Việt Nam).
+ Kiểm tra thông tin cá nhân của người lao động, đối chiếu với Hộ chiếu hoặc Giấy thông hành bản gốc và tổng hợp các thông tin của người lao động (họ tên, ngày sinh, số CMND, số Hộ chiếu, hoặc Giấy thông hành, địa chỉ thường trú, năm xuất cảnh sang Hàn Quốc, ngày tự nguyện về nước, số Quyết định xử phạt vi phạm hành chính để báo cáo Sở Lao động - TB&XH).
* Điểm mới tại bản ghi nhớ năm 2016:
1. Hạn ngạch tiếp nhận lao động Việt Nam hàng năm được phía Hàn Quốc phân bổ dựa trên kết quả giảm số lao động bất hợp pháp của Việt Nam tại Hàn quốc.
2. Những địa phương (cấp quận, huyện) có tỷ lệ lao động cư trú bất hợp pháp cao tại Hàn Quốc thì người lao động của địa phương đó không được tham dự các kỳ kiểm tra tiếng Hàn để làm hồ sơ dự tuyển đi làm việc tại Hàn Quốc theo Bản ghi nhớ;
3. người lao động có thân nhân là bố/mẹ đẻ hoặc vợ/chồng hoặc anh/chị/em ruột đang cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc thì không được tham dự các kỳ kiểm tra tiếng Hàn để làm hồ sơ dự tuyển đi làm việc tại Hàn Quốc theo Bản ghi nhớ, trừ trường hợp thân nhân đó tự nguyện về nước trong thời gian từ ngày 01/4/2016 đến hết ngày 30/9/2016.
Hiện nay Bộ lao động - TB&XH đang trao đổi với phía Hàn quốc về kế hoạch tổ chức kiểm tra tiếng Hàn và tay nghề trong năm 2016 cho người lao động. Thông tin cụ thể sẽ được công bố sau khi hai bên đi đến thống nhất.
Tổng hợp: Việt Hoàn